ديد كلي
با توجه بـه گسترش روز افزون ميكروسكوپها درون شاخه‌هاي مختلف علوم پزشكي و صنعت هر روزه شاهد پيشرفتهاي مختلف درون صنعت ميكروسكوپها مي‌باشيم. نصب کارسنج اين پيشرفتها شامل پيشرفت سيستم روزي طراحي اجزاي مكانيكي ، نصب کارسنج پايداري استحكام و راحتي درون استفاده از آنـها مي‌باشد. نصب کارسنج ميكروسكوپهاي نوري معمولي كه درون تحقيقات بيولوژيكي و پزشكي بكار مي‌روند دو دسته مي‌باشند. يك دسته داراي چشمـه نوري مجزا از ميكروسكوپ مي‌باشند و دسته دوم ميكروسكوپهايي مي‌باشند كه داراي چشمـه نوري تعبيه شده درون ميكروسكوپ مي‌باشند. ميكروسكوپهاي معمولي مدرن مورد استفاده از نوع دوم مي‌باشد و تقريبا ساخت و استفاده نوع اول منسوخ شده است.
اجزاي اصلي ميكروسكوپ نوري
پايه
يك قطعه شامل يك بخش پايين بـه صورتهاي مختلف و گاهي بصورت نعل اسبي مي‌باشد كه بر روي ميز محل مطالعه قرار مي‌گيرد. پايه داراي ستون مي‌باشد كه اجزا مختلف بـه آن متصل مي‌شود، وزن پايه نسبتا زياد هست و اجزائي كه بر روي پايه سوارند عبارتند از: نصب کارسنج چشمـه نور و حركت دهنده لوله ميكروسكوپ.
لوله
ميكروسكوپهاي مختلف تك چشمي (monocular) و يا دو چشمي (binocular) مي‌باشند، وقتي بـه مدت طولاني مي‌خواهيم از ميكروسكوپ استفاده كنيم دو چشمي بهتر است، چون مانع خستگي چشم مي‌باشد. لوله شامل دو گروه عدسي بـه نامـهاي چشمي و شيئي است.
عدسيهاي شيئي
در ميكروسكوپهاي معمولي چهار عدسي شيئي بر روي صفحه چرخان نصب شده كه ويژگيهاي اين عدسيها بصورت زيرا است:
عدسي شيئي آكروماتيك
X10
(16 ميليمتري باN.A = 0.3)
عدسي شيئي آكروماتيك
X40
(4 ميليمتري باN.A = 0.65)
عدسي فلورئيت
X45
(35 ميليمتري)
عدسي آكروماتيك
X90
(2 ميليمتري وN.A = 1.2)
دو عدسي اول درون حالت خشك و دو عدسي بعدي درون حالت ايمرسيون روغني مورد استفاده قرار مي‌گيرند. وظيفه عدسي شئي تهيه تصوير بزرگ شده از شيئي مورد نظر هست عدسيهاي شيئي وقتي بـه صورت خشك بكار مي‌روند، داراي N.Aزياد نمي‌باشند و لذا مدت تفكيك آنـها است. استفاده از روش ايمرسيون روغني مي‌تواند موجب افزايش N.Aو افزايش روزلوشن شود. عدسيهاي شيئي معمولا بصورت عدسيهاي مركبمي‌باشند. كيفيت درون عدسيهاي شيئي وابسته بـه شدت روشنايي تصوير مي‌توان تفكيك مي‌باشد.
عدسيهاي چشمي
وظايفي كه چشمي بر عهده دارند عبارتند از: بزرگ سازي تصوير معكوس حاصله از عدسي شيئي ، تشكيل تصوير مجازي از تصوير حاصله بوسيله عدسي شيئي ، اندازه گيري و سنجش اجزا واقع درون تصوير. چشميها داراي انواع مختلفي مي‌باشند كه دو نوع معروف و معمول آنـها عبارتند از چشمي هويگنس (Huygenian) و چشمي رامزدن (Ramsden). چشمي هويگنس متشكل از دو عدسي سطح محدب مي‌باشد كه يك طرف هر كدام مسطح و يكطرف محدب مي‌باشد.
در نوع هويگنس سطح محدب هر دو عدسي بطرف پايين مي‌باشد و بين اين دو عدسي ديافراگم قرار گرفته ، ديافراگم درون محل كانون عدسي بالاي عدسي چشمي واقع است. عدسي پايين پرتوهاي رسيده از عدسي شي را جمع آوري نموده و در محل ديافراگم يا درون نزديكي آن متمركز مي‌نمايد. عدسي چشمي اين تصوير را بزرگ نموده و البته بصورت يك تصوير مجازي بزرگ شده بـه چشم فرد مشاهده‌گر منتقل مي‌كند.
كار ديافراگم كاهش خيره كننده‌گي نور رسيده بـه چشم بيننده است.چشميهاي هويگنس بـه چشميهاي منفي معروفند و داراي بزرگنمايي10 و 5 مي‌باشند. چشمي هويگنس داراي قيمت نسبتا ارزان و كارايي مناسب مي‌باشد، اشكال عمده آن محدود بودن ميدان ديد و عدم تامين راحتي كافي براي چشم است. چشميهاي رامزدن بـه چشميهاي مثبت معروفند، اين چشميها با دقت خوبي انحرافات عدسيهاي آپكروماتيك را تصحيح مي‌نمايند.
سيستم روشنايي
ميكروسكوپها داراي محدوديتهاي متعددي مي‌باشند و ليكن درون عمل اغلب روشنايي ميكروسكوپ موجب محدوديت اصلي مي‌شود. بنابراين تلاشـهاي زيادي درون تهيه روشنايي و روش تهيه روشنايي مناسب براي ميكروسكوپها گرديده است. بعد تهيه نور مناسب مي‌تواند نقش اساسي درون وضوح تصوير داشته باشد. روشني محيط نمي‌تواند براي تهيه تصوير مناسب و كافي باشد، لذا درون تهيه روشنايي حتما بايد از لامپها و چشمـه‌هاي مصنوعي نوري استفاده مي‌شود. لامپهاي مورد استفاده درون ميكروسكوپها عبارتند از:
- لامپ هالوژن:اين لامپ نور سفيد ايجاد مي‌كند و متشكل از يك رشته تنگستن درون گاز هالوژن مي‌باشد. حاصلضرب شدت نور حاصله درون طول عمر اين لامپ تقريبا ثابت است. از لحاظ قيمت درون مقايسه با لامپ جيوه و گزنون ارزانتر مي‌باشد و براي كارهاي فتوميكروگرافي مفيد است.
- لامپ تنگستن:اين لامپها درون ميكروسكوپهاي ارزان قيمت و آموزشي بكار مي‌روند.
- لامپ گزنون:اين نوع لامپ يك لامپ تخليه الكتريكي است. اين لامپها داراي پايداري بيشتري نسبت بـه لامپهاي جيوه‌اي مي‌باشند.
- لامپ جيوه‌اي:اين لامپ همانند لامپ گزنون از طريق تخليه الكتريكي ايجاد نور مي‌نمايد. لامپ جيوه‌اي حاوي مقدار كمي جيوه هست كه درون اثر يونيزه شدن هواي داخل لامپ ، يونـهاي توليد شده موجب تبخير و يونيزه شدن جيوه‌ها مي‌شوند.
وظيفه كندانسور متمركز سازي نور بر روي نمونـه مي‌باشد. كندانسور درون زير Stageكه محل قرار‌‌‌گيري نمونـه هست واقع مي‌شود.
- كندانسور آبه:اين نوع كندانسور عموما درون ميكروسكوپهاي معمولي بكار مي‌روند. درون اين نوع كندانسورها دو عدسي بكار رفته هست و داراي قيمت ارزان مي‌باشند. اين كندانسورها با عدسيهاي شيئي و آكرومات CFبا بزرگنمايي 4xتا 100xبراي مشاهدات عمومي و كاربردهاي تشخص مفيد مي‌باشند.
- كندانسور با عدسي متحرك:اين كندانسور براي فتوميكروگرافي همراه با عدسيهاي شيئي و پلن آكرومات از نوع CFمفيد مي‌باشند.
- كندانسور آكرومات:اين گروه كندانسور درون مشاهدات و فتوميكروگرافي مورد استفاده قرار مي‌گيرد اين نوع كندانسور با عدسيهاي شيئي 4xتا 100xمي‌تواند بكار رود.
- كندانسور آكرومات - آپلانت:اين نوع كندانسور را پايه همراه با عدسي هاي شيئي آپوكرومات بكار برد اين كندانسور ها براي فتوميكروگرافي جهت تصويرگيري از اجزا بسيار ريز بسيار مفيد مي باشد.
- كندانسور جهت عدسيهاي شيئي با توان كم ، كه اين نوع كندانسور معمولا درون بزرگنماييهاي بسيار پايين مثل عدسي شيئي با بزرگنمايي 4xتا 460xمفيد هستند.
نور بـه صورت موج سينوسي پيوسته انتشار نمي‌يابد و ليكن مي‌توان تصور كرد كه يك فوتون همچون يك بار ولي با سرعت 300000 كيلومتر درون ثانيه حركت مي‌كند. و چون اين ذرات بطور پي‌در‌پي درون حال تعقيب يكديگرند، لذا درون عمل راهي جز نمايش آنـها بـه صورت يك موج پيوسته نيست. فوتونـهاي نوري مي‌توانند داراي طول موجهاي متفاوتي باشند، رنگ نور بوسيله طول موج آن تعيين مي‌شود. مخلوط نورهاي مختلف موجب تحريك شبكيه چشممي‌شود كه انسان احساس رنگ سفيد مي‌نمايد.
اكثرا اشيايي كه توسط ميكروسكوپ مشاهده مي‌شوند نسبت بـه نور شفاف مي‌باشند و اجزاي آنـها تنـها وقتي قابل مشاهده مي‌باشند كه اين اجزا نسبت بـه زمينـه داراي كنتراست (كنتراست درون شدت و يا رنگ) باشند. وقتي كه نور سفيد بـه يك جسم قرمز بتابد، تمامي طول موجهاي موجود درون نور سفيد بجز نور قرمز درون آن جذب مي‌شود. بنابراين يك جسم با ناحيه قرمز را درون يك زمينـه سفيد بخاطر آنكه داراي كنتراست رنگي مي‌باشد مي‌توان ديد.
عدسي شيئي درون ميكروسكوپ كه يك عدسي همگرا با فاصله كانوني كوچك است، تصوير حقيقي و وارونـه و بزرگتر از شيئ را تشكيل مي‌دهد. براي اين منظور شيئ بايد بين
كانون عدسي شيئي و قرار گيرد، توان عدسي شيئي بزرگتر از توان عدسي چشمي هست و تصوير اول را بزرگتر مي‌كند (عدسي چشمي مثل ذره بين عمل مي‌كند) و تصوير حاصل از عدسي شيئي بايد درون فاصله كانوني عدسي چشمي باشد. از اين شيئ ، تصوير مجازي نـهايي تشكيل مي‌شود كه بزرگتر است.[ميكروسكوپ نوري نصب کارسنج]